الهه محمدی: هفته پیش خبرگزاری فارس گزارشی منتشر کرد از کارزاری آنلاین که به گفته این خبرگزاری ۲۲ هزار امضا دارد. کارزاری که از مسئولان وزارت بهداشت خواسته به نظر حامیان این پویش احترام بگذارند و شرایطی فراهم کنند که زنان وقتی به بیمارستان مراجعه می‌کنند، خیالشان راحت باشد معاینات، عمل جراحی و مراقبت‌هایشان توسط پزشک و پرستار خانم انجام می‌شود و دغدغه این موضوع، در شرایطی که باید مورد عمل جراحی قرار بگیرند، تاثیر منفی بر روح و روان آنها نداشته باشد.
بعد از انتشار متن این کارزار بود که سیدمحمد پاک مهر، نایب رئیس کمیسیون بهداشت با بیان اینکه تلاش ما بر این است تا زنان توسط پزشکان خانم درمان شوند و حتی در استثنائات هم پیش نیاید که آنها ناچار باشند که در حوزه زنان نزد پزشک مرد بروند، گفت: «هر چند که حوزه درمان و نجات جان انسان‌ها در اولویت هر چیز قرار دارد اما تلاش ما بر این است تا پزشک خانم بانوان‌مان را درمان کنند.»
پیش از این هم در آبان امسال، خبرگزاری فارس کارزاری برای حضور نیافتن مردان در اتاق عمل زنان و زایمان راه انداخت و طی آن چندین هزار نفر خواستار«جلوگیری از سونوگرافی بانوان توسط رادیولوژیست‌های مرد» شدند. بعد از انتشار این کارزار بود که وزارت بهداشت به همه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور طی دستوری که در آن به «قانون انطباق امور اداری و فنی موسسات پزشکی با موازین شرع مقدس» و آیین‌نامه اجرایی آن و «حق اختیار» بیمار برای انتخاب جنسیت پزشک اشاره و گفته شده است: «ارائه اقدامات تشخیصی، درمانی و مراقبتی در موسسات پزشکی باید با حفظ حق اختیار بیمار و بر اساس موازین شرعی، قانونی و اصول پزشکی توسط کارکنان فنی هم‌جنس به عمل آید.»
بعید است حتی اگر چنین موضوعی مطرح شود وارد صحن مجلس شود
بعد از انتشار گزارش خبرگزاری فارس از کارزار مطالبه «ممنوعیت حضور پزشک آقا در اتاق عمل زنان و زایمان»، که در آن اشاره‌ای هم به حضور نداشتن پزشک مرد در همه اتاق‌های جراحی که زنان در آن جراحی می‌شوند داشت، بسیاری از کاربران توییتر به این موضوع اعتراض کردند و نوشتند این مطالبات و سر و صدا کردن درباره آن اولویت مردم نیست. یکی از کاربران در این باره نوشته است: «داشتن پزشک کافی برای متقاضیان از بدیهیات حقوق مردم است و مرد و زن هم نداره.»
کاربر دیگری در اعتراض به اظهارات نایب رییس کمیسیون بهداشت مجلس نوشته است: «من فکر می‌کنم سواد پزشک از جنسیت اون مهمتر هست. یعنی اگر قدرت انتخاب پزشک را داشته باشم، قطعا نزد آن پزشکی خواهم رفت که احساس کنم امنیت جانی من بیشتر تامین می‌شود و برایم هم مهم نیست آن پزشک مرد باید، زن باشد، خوشگل باشد، زشت باشد و ...»
عده‌ای دیگر هم از این کارزار حمایت کردند و گفتند این مطالبه، مطالبه بسیاری از زنانی است که نمی‌خواهند توسط نامحرمان جراحی شوند. یکی از کاربران قمی توییتر نوشته است: «توی قم که یعنی یه شهر با جمعیت اکثریت مذهبیه اکثریت جاها پزشک زن نیست. جاهایی که هست هم غالبا یک الی دو روز در هفته هستن. من الان چند ماهه برای یه سونوگرافی میخوام خانمم رو ببرم.»
همایون سامه یح نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس اما در گفتگو با خبر باز می‌گوید این کمیسیون طرحی برای اجباری کردن ویزیت یا جراحی بیماران زن توسط پزشکان زن را ندارد: «یکی از نماینده‌ها در این باره نظر شخصی خودش را داده است اما در کمیسیون بهداشت مجلس بحث یا صحبتی در این باره صورت نگرفته است. حدود ۱۰۰ سال است که ما پزشک زن داریم، قبل از آن در تاریخ همه پزشکان ما در پیش از اسلام، صدر اسلام و بعد از آن مرد بودند. هیچ کدام از مراجع در این دوران نهی نکرده بودند که پزشک حتما باید زن باشد.»
او ادامه می‌دهد: «در بسیاری از شهرستان‌های محروم ما پزشک متخصص حتی یکی هم نیست. اگر هم باشند به زحمت به یک پزشک متخصص می‌رسد. اگر تفکر بر این شکل باشد که زنان پزشک حتما باید بیماران زن را ویزیت کنند، بسیاری از زنان و مردان از مراجعه به پزشک‌های در دسترس محروم می‌شوند. در حال حاضر این کار شدنی نیست. پزشکان در ابتدای کارشان قسم یاد می کنند و اغلبشان به این قسم پایبندند. پزشک محرم است و امیدواریم که این موضوع تا آخر مدنظر قرار بگیرد و عدم حسن نیت نسبت به پزشکان ما مطرح نشود.»
سامه یح می‌گوید با شناختی که از کمیسیون بهداشت دارد، بعید است حتی اگر چنین موضوعی مطرح شود وارد صحن مجلس شود: «امیدوارم اوضاع به همین منوالی که تا الان بوده باقی بماند.»
نظام پزشکی: بیمار حق دارد پزشکش را خودش انتخاب کند
رضا لاری‌پور، مشاور رئیس کل و سخنگوی سازمان نظام پزشکی هم با کاربران مخالف در شبکه‌های اجتماعی هم نظر است. او در گفتگو با خبر باز با بیان اینکه بیمار حق انتخاب پزشک دارد و نمی‌شود حق بیمار را نادیده گرفت، می‌گوید: «بیمار می‌تواند پزشک زن یا مرد انتخاب کند. پزشک هم موظف است بیمارش را ویزیت کند، بیمار چه زن باشد و چه مرد. نکته بعدی این است که پزشک محرم بیمار است. این یک اصل پذیرفته شده عرفی است که همه مردم هم به آن اعتقاد دارند. در بسیاری از رشته‌های ما در ورودی‌های علوم پزشکی، تعداد دانشجویان زن از دانشجویان مرد بیشتر است. یعنی چیزی حدود ۷۰ درصد را زنان تشکیل می‌دهند و ۳۰ درصد را مردان. اما چرا احساس کمبود پزشک می‌شود؟ برای اینکه در بسیاری از رشته‌های تخصصی ما قرار نیست که پزشکان زن تحصیل کنند یا اصلا تمایل ندارند که در این رشته‌ها درس بخوانند. پزشکان زن در رشته‌های ارتوپدی، جراحی عروق، جراحی مغز و اعصاب کمتر هستند. طبیعی است که بیمارانی که می‌خواهند پزشک متخصص در این رشته‌ها انتخاب کنند باید پزشک مرد انتخاب کنند.»
او ادامه می‌دهد: «در بسیاری از رشته‌ها هم هم پزشکان زن و هم پزشکان مرد وجود دارند اما طبیعی است که تعدادشان متوازن نیست و بدیهی است که دسترسی به پزشک زن آسان نباشد. در رشته‌های داخلی تا دلتان بخواهد ما پزشک زن داریم. همچنین از چندین سال پیش رشته زنان و زایمان در ایران از مردان پذیرش نمی‌کند.»
لاری‌پور با بیان اینکه نمی‌شود در اتاق عمل جلوی افراد را گرفت که کسی داخل نشود اما مریض حق دارد قبل از اینکه بیهوش شود انتخاب کند که تکنسین بیهوشی‌اش هم زن باشد، می‌گوید: «اگر این موضوع را درخواست کنند، چنانچه در دسترس باشد حتما برایشان رعایت می‌شود. اما اینگونه نیست که اتاق عملی مختص مردان یا زنان وجود داشته باشد. در اتاق‌های عمل، عمل‌های زیادی انجام می‌شود اما اتاق‌هایی داریم مخصوص IVF که مخصوص نازایی است که صددرصد نیروها در آن زنان هستند.»
او ادامه می‌دهد: «کمک کردن به مردم و برطرف کردن دغدغه‌های آن ها وظیفه نمایندگان مجلس است اما طرح هر موضوعی نیاز به زیرساخت‌هایی دارد. هر روز و هر لحظه موضوعاتی درباره جامعه پزشکی بولد می‌شود درحالیکه انگار نمی‌خواهند مشکلات در حوزه‌های دیگر را ببینند. درباره گرانی اتوموبیل، یارانه و بیکاری و ... حرف زده نمی‌شود. به نظر من مطرح کردن این موضوع محلی از اعراب ندارد.»
در استان سیستان و بلوچستان ۳ یا ۴ جراح زن داریم
درحالی نایب رییس کمیسیون بهداشت مجلس و موافقان کارزار خبرگزاری فارس، از ضرورت معاینه زنان توسط پزشکان زن می‌گویند که اجرایی کردن چنین موضوعی در مناطق محروم که با انواع و اقسام فقدان‌ها در زمینه بهداشت و درمان روبرو است، کاری نشدنی است. میثم گنجعلی، پزشک عمومی که در حال گذراندن دوران سربازی‌اش در بیمارستان نیک‌شهر سیستان و بلوچستان است هم همین را به خبر باز می‌گوید: «ما حتی پزشک مرد هم نداریم. من الان که دارم با شما صحبت می‌کنم، ۱۷ ساعت است که شیفتم، چون پزشک دیگری نداریم که در بیمارستان باشد. چه برسد به اینکه بخواهیم پزشکان زن را به زنان و پزشکان مرد را به مردان اختصاص دهیم! اینجا بیمار زیاد است، پزشک هم داریم اما چون بیمارستان و مراکز درمانی کم است کسی حاضر نیست که با شیفت‌های کاری سنگین، این کارها را انجام دهد. نمایندگان باید این موضوع را تسهیل کنند نه اینکه حرف از زنانه و مردانه کردن بزنند.»
او ادامه می‌دهد: «الان در نیک شهر با ۵۰۰ هزار نفر جمعیت، فقط یک بیمارستان ۴۶ تختخوابی وجود دارد. پزشکان حاضر نیستند با چنین امکاناتی بیایند و در چنین جاهایی خدمت کنند، مگر اینکه مجبور باشند. بیشترشان به سمت کارهای زیبایی یا زدن مطب‌های خصوصی می‌روند. پزشکان زنان و زایمان در سطح استان در حال خدمتند اما جراحان زن در سطح استان شاید سه یا چهار نفر باشند. با این وضعیت نمی‌شود که بگوییم جراحی‌های زنان را فقط پزشکان زن انجام دهند. بعضی از عمل‌ها به گونه‌ای است که باید هم پزشکان زن در اتاق عمل باشند و هم مرد.»
گنجعلی با بیان اینکه در این مدتی که درحال خدمت هستم، زنانی بوده‌اند که گفته‌اند می‌خواهند فقط توسط پزشک زن ویزیت یا جراحی شوند اما تعدادشان بسیار بسیار کم بوده است، می‌گوید: «اگر این موضوع بخواهد تبدیل به قانون شود، وضعیت بسیار بدی برای بسیاری از نقاط اتفاق خواهد افتاد. چرا به خاطر چند نفری که به این موضوع اعتراض دارند باید حق دیگران ضایع شود؟»
بیشتر بخوانید:
پاسخ رهبری به استفتاء درباره معاینه زنان توسط مردان
پرستاری، شغل مناسب برای زنان سرپرست خانواده
در اتاق‌های زایمان حتی یک مرد هم نیست
ناهید خداکرمی، عضو شورایعالی نظام پزشکی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران و عضو پیشین شورای شهر تهران در گفتگو با خبر باز می‌گوید باید حرمت‌ها حفظ شود و اگر بیمار نمی‌خواهد که در اتاق جراحی مرد نباشد یا پزشکش زن باشد، باید به انتخابش احترام گذاشته شود: «اما تعجب من از مجلس است؛ کشور در شرایط سختی است، بسیاری از قوانین روی زمین مانده و اجرایی نشده و نقش نظارتی مجلس فراموش شده است. این حرف‌ها هیچ کدام اولویت کشور نیست؛ اولویت کشور الان رسیدگی به وضع ناامیدی و فقر و بیکاری و تحریم است.»
او ادامه می‌دهد: «عده‌ای طوری رفتار می‌کنند که مصیبتی در کشور اتفاق افتاده و آن هم جراحی بیماران زن از سوی پزشکان مرد است. ما دارای فرهنگی هستیم که پزشک را محرم می‌داند، طرح چنین مسائلی نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه بر مشکلات اضافه می‌کند. جامعه پزشکی ایران حتی‌الامکان دارد مسائل مذهبی و فرهنگی را رعایت می‌کند. فکر کنید تصادفی اتفاق افتاده و مریض را می‌آورند اتاق عمل، آنجا نمی‌شود صبر کرد تا ببینیم جراح زن هست یا نه! طرح این مسائل برای کشور ما درست نیست. نمایندگان باید به مشکلات رسیدگی کنند نه اینکه از این موضوعات حرف بزنند. یا عده‌ای از نمایندگان در حال لابی کردن برای گرفتن پست برای اعضای ستاد انتخابی‌شان هستند یا در حال تنظیم طرح‌هایی هستند که هیچ مشکلی را از کشور حل نمی‌کند.»
خداکرمی می‌گوید: «در اتاق‌های زایمان حتی یک مرد هم نیست. اتاق زایمان و بخش زایشگاه محل امنی برای مادران باردار است. ماماها و متخصصان زنان، زن هستند. دانشجوی پزشکی هم باید در اتاق‌های جراحی بیایند و یاد بگیرند. بنابراین به نظر من چنین کارزارهایی بدون مطالعه مطرح شده است. اگر با انجمن مامایی و انجمن زنان و زایمان صحبت می‌شد، می‌دیدند که موضوع اینگونه نیست که دارند مطرح می‌کنند. در بسیاری از جراحی‌ها نمی‌شود جنسیتی رفتار کرد. این بحث‌ها را کسانی مطرح می‌کنند که با آنچه که در اتاق‌های عمل می‌گذرد آشنا نیستند. پزشکان محرم و مخزن‌الاسرار بیمارانند و طرح چنین کارزارهایی شایسته کشور نیست.»
هر کسی خودش تشخیص می‌دهد نزد دکتر زن برود یا مرد
بعد از انتشار اظهارات اخیر نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره ضرورت معاینه بیماران زن توسط پزشک زن، بعضی از سایت‌های خبری و کاربران فتواهای مراجع مختلف تقلید در این باره را بازنشر کردند. در فتوای رهبر انقلاب در پاسخ به این استفتا که «فتوای معظم‌له درباره معاینه بیمار زن توسط پزشک مرد چیست؟» آمده است: «در صورتی که معاینه ضرورت داشته و منوط به لمس و نگاه‌کردن به آن باشد و معالجه با مراجعه به پزشک زن امکان نداشته باشد، اشکال ندارد.»
مصطفی درایتی، روحانی و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت، در گفتگو با خبر باز می‌گوید، اگر زنی به کار پزشکی نیاز پیدا کند و نتواند برای امراض زنانه، متخصص مورد اعتمادی پیدا کند، مجاز است که به پزشک مرد مراجعه کند: «اما به نظر من کلا ورود به مسائل این شکلی، مشکل‌ساز است. ما که نباید در جامعه فقط ایجاد جرم و باید و نباید کنیم. اگر مساله شرعی وسط است، هرکس از هر مرجعی که از او فتوا می‌گیرد، می‌تواند مساله را برای خودش حل و فصل کند. من فکر نمی‌کنم این موضوع در ایران اصلا تبدیل به مشکل شده باشد که نمایندگان مجلس بخواهند درباره آن حرف بزنند. این موضوع، موضوعی شخصی است که شخص باید خودش تصمیم بگیرد. مردم در این جور مواقع بهتر از حکومت‌ها تصمیم می‌گیرند.»
۲۳۵۲۳۵
همایون سامه یح نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید این کمیسیون طرحی برای اجباری کردن ویزیت یا جراحی بیماران زن توسط پزشکان زن ندارد.
