با این حال دخالت های غیرکارشناسانه و غیرمسئولانه مجلسیان به بهانه حمایت از تولید داخلی و اینکه شرکت مپنا قادر به تولید این لوکوموتیو ها در داخل کشور است، باعث شد تا این فرصت تاریخی که منابع مالی آن نیز از طریق تهاتر با پول های نفت پرداخت می شد، عملا از بین برود.
محاسبات شرکت راه‌آهن حاکی از آن است که هر لکوموتیو جدید که وارد ناوگان ریلی شود در سال اول حداقل ۳ برابر قیمت خرید، برای کشور ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد.
براساس این گزارش، هر لکوموتیو می‌تواند مصرف سوخت کشور را معادل ۵۰ میلیارد تومان کاهش دهد. این یعنی هزینه خرید هر لکوموتیو جدید را می‌توان در همان سال اول با صرفه‌جویی که در مصرف سوخت ایجاد می‌شود، تأمین کرد. براساس گزارش شرکت راه‌آهن، اگرچه بخشی از نیاز ناوگان ریلی کشور به لکوموتیو در داخل کشور تأمین می‌شود اما تولید شرکت‌های داخلی پاسخگوی ظرفیت بالای این ناوگان نیست و برنامه‌ریزی انجام گرفته برای افزایش ظرفیت تولید آنها به حداقل دو تا سه سال زمان نیاز دارد، با این اوصاف تأمین نیاز کشور از طریق واردات صرفه اقتصادی داشته و توجیه‌پذیر است چرا که هر دستگاه لکوموتیو تنها طی یک سال همان طور که گفته شد براساس برآورد انجام گرفته، ارزش افزوده‌ای بیشتر از قیمت خرید ایجاد می‌کند، ایران برای توسعه ناوگان ریلی و ایفای نقش جدی در کریدورهای بین‌المللی حمل کالا از جمله حمل کالا از چین و هند به اروپا و بالعکس یا حمل بار از بنادر جنوبی ایران به کشورهای شمالی و روسیه، نیاز به حداقل یک هزار لکوموتیو جدید دارد که از این مقدار نیاز فوری به حداقل ۳۰۰ لکوموتیو است. از سویی براساس اسناد بالادستی و برنامه توسعه ششم، سهم حمل بار از راه‌آهن باید از ۱۰درصد به ۳۰ درصد برسد، اما در سال های گذشته بخصوص از سال ۹۷، شاهد افت جابه‌جایی بار از طریق حمل‌ونقل ریلی بودیم و آمار گواه این است که سهم حمل بار از طریق ریل همچنان ۱۰درصد است و اهداف برنامه‌های کلان در این حوزه محقق نشده است.
برای همین در گزارش شرکت راه‌آهن، برای تأمین نیاز ناوگان ریلی به واردات توصیه شده است.
تأمین واگن
برای افزایش سهم عملکرد جابه‌جایی بار ریلی از۱۰ به ۳۰ درصد باید عملکرد فعلی راه‌آهن ۳برابر و ناوگان نیز باید ۳برابر شود. در حال حاضر ۲۸هزارواگن باری در کشور موجود است که برای رسیدن به سهم ۳۰درصدی، ۳۰ تا ۵۰ هزار واگن باری نیاز است. البته کارشناسان بخش حمل‌ونقل ریلی معتقدند علاوه بر تأمین ناوگان، بهره‌وری در این بخش نیز باید ۱۰۰درصد افزایش یابد تا سهم جابه‌جایی بار از ریل به ۳۰درصد برسد. اما در سالهای اخیر تأمین ناوگان بدون افزایش بهره‌وری بوده است به همین دلیل سهم ریل از جابه‌جایی بار افزایشی ندارد. به گفته سبحان نظری، دبیر انجمن حمل‌ونقل ریلی دبیر انجمن حمل‌ونقل ریلی، میزان تولید واگن در کشور برابر تقاضا و حدود هزار دستگاه در سال است که البته اگر تقاضا بالا باشد ظرفیت تولید داخل بیشتر از ۴هزار واگن است.
با تمام این تفاصیل، کشیدن ترمز واردات از دیدگاه بسیاری از کارشناسان این حوزه، فرصت سوزی تاریخی قلمداد می شود. ....کاشی ، کارشناس حوزه صنعت ریلی در گفت و گو با آرمان امروز ، با اشاره به آنچه در طول یکسال گذشته و در جریان واردات لوکوموتیو از خارج رخ داده است گفت: همانطور که می دانید نیاز فوری کشور به افزایش لوکوموتیو های جدید موجب شد تا مجوزخرید هزار دستگاه از آنها ، از سوی دولت و از کشورهای چین و روسیه، صادرشود. در همین راستا نیز مذاکرات مفصلی با شرکتی چینی صورت گرفت و در نهایت مقرر شد تا در قالب تهاتر،در فاز اول ۲۰۰ دستگاه لوکوموتیو فوق سنگین خریداری و وارد کشور شود.
وی افزود: پیش از این هم ۶ دستگاه از این لوکوموتیوهای فوق سنگین که ظرفیت جابجایی باری معادل ۴ هزار تن را دارند، در سالهای ۹۶ و ۹۷ توسط بخش خصوصی خریداری شده و هم اینک مشغول به کار هستند که اتفاقا استفاده از آنها نشان دادکه این لوکوموتیوها به شدت کارآمد و عالی هستند.
کاشی تصریح کرد: اما به محض انتشار خبر عقد این قرارداد ، شرکت مپنا به شدت به راه آهن ایران و مسئولان آن حمله کرد و این اقدام را ، گامی در جهت نابودی تولید داخلی صنعت ریلی نامید. بدین ترتیب کار بالا گرفت و ماجرا به مجلس کشیده شد.
کاشی با تشریح مشخصات لوکوموتیوتولیدی مپنا گفت: این شرکت در حال حاضر لوکوموتیوی با نام «مپ ۲۴» تولید می کند که موتور آن از کره وارد می شود و مابقی اجزای آن به ادعای مپنا در داخل این شرکت تولید می شود. این لوکوموتیوها مشابه لوکوموتیوهای gp۲۶ است که از ۷۰ سال پیش تاکنون در ایران بار جابجا می کنند. اما این لوکوموتیوی های مپنا، چه از منظر اسب بخار و چه از لحاظ کشندگی ، ضعیف هستند و کارآمدی خوبی ندارند. ضمن آنکه خود مپنا اعلام کرده که توان تولید این لوکوموتیوها از سوی آنها محدود است. وی ادامه داد: با این حال مپنا به محض اینکه مطلع شد تا لوکوموتیوهای فوق سنگین وارد شود، به سرعت طرحی را آماده و تحویل وزارت صمت کرد که در آن ادعا شده بود این شرکت هم می تواند لوکوموتیوهای فوق سنگین تولید کند. ادعایی که گرچه تاکنون محقق نشده و حتی یک لوکوموتیو هم از سوی این شرکت تولید نشده است اما، باعث شده تا واردات آن عملا قفل شود.
این کارشناس صنعت ریلی کشور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: این در حالی است که کشور به شدت از لحاظ ظرفیت لوکوموتیوی در مضیقه است و ورود هزار عدد از آنها می توانست نه تنها ظرفیت حمل بار و مسافر کشور را دو تا سه برابر کند، که تحولی بنیادین در عرصه صنعت ریلی کشور ایجاد کند.در واقع جلوگیری از این وارادات از سوی مجلس، مهمترین فرصت سوزی صنعت ریلی از سوی مجلس بود که تاریخ باید در مورد آن قضاوت کند.
تغییر۱۸۰ درجه ای
دیماه گذشته بود که وزیر صمت قاطعانه اعلام کرد که با واردات لوکوموتیو کاملا مخالف است . با این وجود به نظر می رسد امروز دولت در این زمینه کمی نرمتر شده است کمااینکه چند روز قبل شهریار افندی زاده، مدیرکل صنایع ریلی وزارت صمت دربرنامه ای تلویزیونی با ذکر اینکه به زودی شرایط ثبت سفارش خرید خودرو از خارج فراهم می شود گفته بود: برای واردات لوکوموتیو مقرر شده که کمتر از ۴۰ درصد خرید مستقیم خارجی و تقریبا ۶۰ درصد نیاز فعلی همزمان از تولید داخل تامین شود.
وی همچنین در گفت و گویی دیگر با بیان اینکه مبدا واردات ۷۵۰ لوکوموتیو مشخص نشده اما ثبت سفارش آن صورت گرفته است گفت: ظرفیت اسمی شرکت مپنا حدود ۵۰ لوکوموتیو در سال است و تا سه سال آینده نهایتا بتواند ۱۵۰ تا تولید کند. اما در سه سال آینده به ۷۵۰ لوکوموتیو نیاز داریم اگر ما بتوانیم لوکوموتیو را تامین کنیم و شبکه را هم کامل کنیم ظرفیت شرکت راه آهن افزایش می یابد.
بدین ترتیب به نظر می رسد دوباره باید امیدوار بود که به زودی اخباری در مورد خرید و واردات لوکوموتیوهای وارداتی در آینده ای نزدیک یا احیای قراردادهای قدیمی منتشر شود. البته به شرط آنکه مجلس و مپنا، دوباره ساز مخالف جدیدی کوک نکند و به بهانه حمایت از تولید داخلی، کشور را از هزاران میلیارد سود حاصل از کارکرد این لوکومتیوها در حمل بار و مسافر، محروم نکنند!
:
-
اتصال راه آهن رشت-آستارا برای دولت چه قدر خرج دارد؟
۲۲۰ ۴۶
آرمان امروز نوشت: لوکوموتیو ها حلقه های مفقوده کریدور شمال به جنوب و حمل و نقل ریلی هستند. حلقه ای که برای تکمیل آن حداقل نیاز به هزار دستگاه لوکوموتیو داریم . موضوعی که باعث شد تا دولت سال گذشته با واردات هزار دستگاه لوکوموتیو از چین و روسیه موافقت کند.
