به نظر من مظلوم تاریخ امام حسن(ع) هستند؛ مرد هنرمندی که با یک صلح، تشیع را حفظ کرد. و این اقدامی بود که از جدش پیغمبر(ص) یاد گرفته بود. اگر صلح حدیبیه نبود، امروز اسلام نبود و اسلامی باقی نمی ماند.
یکی از زیباترین چهره های دیپلماسی پیامبر(ص) صلح حدیبیه است. کسی اگر بخواهد دیپلماسی رسول الله را مطالعه کند، باید از صلح حدیبیه آغاز کند و جالب این است که در قرآن مجید نیز «فتح» به معنای پیروزی برای «صلح» نامگذاری شده است. «إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُبِینًا؛ ما تو را در میان ظلم، پیروزی بخشیدیم.»
هنر رسول الله(ص) در این بود که جلوی جنگ و خونریزی را گرفت با وجود اینکه عده ای از افراد افراطی تند به ایشان ایراد گرفتند، اما ایشان تصمیم گرفت و قرار داد صلح نوشت و مقدمه آینده اسلام همین صلح حدیبیه شد و واقعاً باید یک کتاب بسیار بزرگ از نظر حقوقی نوشت و تبیین کرد که چقدر این قرارداد، هنری و دیپلماتیک نوشته شده است.
باید به صلح به عنوان یک ارزش نگریست نه به عنوان شکست، تفکرات تندی در زمان امام حسن(ع) وجود داشت و مخالف صلح حضرت بودند، اما امام قدرتمندانه اقدامی که می دانستند درست است را انجام دادند و همین صلح مقدمه باقی ماندن تشیع و مقدمه کربلا، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شد.
در قرون وسطی و وقوع جنگ های صلیبی بسیاری از مسیحیان کشته شدند، اما امروز پرچمدار صلح، آشتی و دوستی مسیحیت است چرا که به این اصل رسیده که ادیان باید عاملی برای تحقق صلح و دوستی در سراسر جهان باشند. لذا از یک چهره دینی انتظار می رود که دم از دوستی بزند چون نماینده خدای رحمان و رحیم است.
معلمین دینی همواره باید از آشتی، دوستی و صفا بگویند، اظهار کرد: سالها قبل کتابی که اثر جان اف کندی بود در ایران چاپ شد و عنوان کتاب به فارسی «سیمای شجاعان» ترجمه شد. خلاصه این کتاب این بود که شجاع ترین و قوی ترین افراد کسانی هستند که طبق مصالح ملی عمل کنند ولو اینکه تمام ملت با آنها مخالف باشند و امام حسن(ع) دقیقاً چنین اقدامی را انجام داد.
*رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم
65
قهرمان فقط کسی نیست که در میدان جنگ بر دیگری پیروز می شود بلکه قهرمان آن کسی باشد که بتواند با یک سیاستی یا جلوی جنگ را بگیرد یا اصلاً جنگ شروع نشود یا بعد از شروع شدن، جنگ را خاموش کند.
