به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیه عز به آیه ۱۱۱ اسراء، درباره عزت خداوند و نفی فرزند، شریک و دوست برای او اطلاق می شود. و علت نامگذاری این آیه چیست ؟
بنابر روایت شبستان، به آیه ۱۱۱ سوره اسراء "آیه عز" یا "آیه عزت" می گویند: (وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا)؛ "و بگو ستایش خدایی را که نه فرزندی گرفته و نه در جهانداری شریکی دارد و نه خوار بوده که (نیاز به) دوستی داشته باشد و او را بسیار بزرگ شمار ".
آیه عِزّ (آیه عزّت در فارسی)، به آیه ۱۱۱ سوره اسراء گفته می شود که خدا را به واسطه نداشتن فرزند، شریک و نیاز به یاور، شایسته ستایش می داند. این آیه مردود کننده عقاید مشرکان و یهودیان و مسیحیان در مورد خدا دانسته شده و در روایات، خواصی برای خواندن آیه از جمله رفع وسوسه، ادای دِین، وسعت روزی، نجات از فقر و بیماری بیان شده است.
آیه فوق به نفی اعتقاد انحرافی مسیحیان و یهودیان ناظر است که معتقد بودند: خدا فرزند دارد و مشرکان عرب که برای او شریک می پنداشتند و ستاره پرستان و مجوس که برای او ولی و حامی قائل بودند و می گفتند: اگر اولیای خدا نبودند، خدا ذلیل و ناتوان بود.
در این آیه به سه مورد از صفات خدا اشاره شده است:
1. نفی فرزند: داشتن فرزند دلیل بر نیاز، جسمانی بودن و شبیه و نظیرداشتن است.
2. نفی شریک: وجود شریک دلیل بر محدودیت قدرت و حکومت یا عجز و ناتوانی است.
3. نفی ولی و حامی در برابر مشکلات و شکست ها: نفی این صفت نیز از خداوند بزرگ و بی نهایت بدیهی است.
شیخ طوسی از قول محمد بن کعب القرظی می گوید: یهود و نصاری می گفتند، خداوند از برای خویش فرزند انتخاب کرده است و مشرکین عرب می گفتند: «لبّیک اللّهمّ لبّیک، لبّیک لاشریک لک الّا شریک هو لک»، و صابئین و مجوس می گفتند: اگر اولیاء و دوستان خدا نبودند هر آینه خداوند به خواری می افتاد؛ سپس برای رد عقاید آنان این آیه نازل گردید.
همان گونه که گفته شد، این آیه به وسیله شخص رسول خدا صلی الله علیه وآله نام گذاری شده است. بنا به نقلی، هنگامی که کودکان و فرزندان بنی عبدالمطلب زبان به سخن می گشودند، پیامبر صلی الله علیه وآله این آیه را به آنان می آموخت. و نیز در خبر است که اگر بنده بگوید: اللّه اکبر، ثواب آن بیشتر است از دنیا و آنچه در آن است.
مرحوم طبرسی از برخی مفسّران نقل می کند که این آیه ناظر به نفی اعتقاد انحرافی سه گروه است:
1. مسیحیان و یهودیان که برای خدا فرزند قائل بودند؛
2. مشرکان عرب که برای او شریکی می پنداشتند؛
3. ستاره پرستان و مجوسیان که برای خداوند یاور قائل بودند.
نامگذاری :
آیه عز را پیامبر اکرم (ص) به این اسم، نام نهاده و علت این نام گذاری آن است که آیه، وجود فرزند و شریک را برای خدا نفی نموده است. همچنین یاری کننده ای را که خدا با نیاز به یاری او ذلیل گردد، نفی کرده است.
خواص آیه عز :
براساس روایتی از امام صادق (ع)، مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.
در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است.
برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.
راه نجات از بی پولی و فقر با آیه عز، آیه آخر سوره اسرا، اصلی ترین فایده قرائت این آیه است که در ادامه خواص آن را در احادیث معتبر آورده ایم.
امام صادق (ع) فرمودند:
مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.(حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۳۷و۲۳۸)
در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است. (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۹۳؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۰۸؛ حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳،ص۲۳۹)
برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.(سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۰۸)
رفع فقر در 3 روز؛ یکی دیگر از معجزات آیه و لم یتخذ ولدا
امام صادق (ع) میفرمایند:
مردی از انصار از نظر پیامبر ناپدید شد و چون بازآمد پیامبر به او فرمود: چه تو را از ما پنهان داشت؟
در پاسخ گفت یا رسول اللَّه فقر و بیماری.
رسول خدا (ص) به او فرمودند:
به تو کلامی نیاموزم که چون آن را بگوئی فقر و بیماری از تو دور شود؟
عرض کرد چرا یا رسول اللَّه!
فرمودند: چون بام و شام کنی بگو:«لا حول و لا قوة الا باللَّه [العلی العظیم]
بگو : توکلت عَلَی الْحَی الَّذِی لا یمُوتُ والْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکن لَّهُ شَرِیک فِی الْمُلْک وَلَمْ یَکن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکبِّرْهُ تَکبِیرًا. آن مرد گفت به خدا سوگند من آن را جز سه روز نگفتم که فقر و بیماری از من دور شد.(کلینی، الروضة من الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۱۸۵)
آیه عز را پیامبر اکرم (ص) به این اسم، نام نهاده و علت این نام گذاری آن است که آیه، وجود فرزند و شریک را برای خدا نفی نموده است. همچنین یاری کننده ای را که خدا با نیاز به یاری او ذلیل گردد، نفی کرده است.
